Chảy máu động mạch là tình huống cấp cứu nguy hiểm nhất, có thể gây mất máu nghiêm trọng và tử vong trong vòng vài phút. Kỹ năng này trang bị cho bạn kiến thức để kiểm soát dòng máu đỏ tươi phun mạnh mẽ, sử dụng áp lực trực tiếp và garô (nếu cần thiết) để cứu mạng người bị thương trong môi trường khẩn cấp và duy trì sự sống cho đến khi có sự hỗ trợ y tế chuyên nghiệp.

Hướng Dẫn Chi Tiết

Bước 1: Đảm bảo An toàn và Đánh giá

Đảm bảo khu vực xung quanh an toàn cho cả người bị thương và người sơ cứu. Đeo găng tay y tế để phòng ngừa lây nhiễm. Nhanh chóng xác định nguồn chảy máu động mạch (máu màu đỏ tươi, phun hoặc trào ra mạnh mẽ, không đông). Hô to gọi hỗ trợ y tế khẩn cấp ngay lập tức.

Bước 2: Áp lực Trực tiếp Lên Vết Thương

Dùng băng gạc vô trùng (hoặc vải sạch nhất có thể nếu không có gạc) đắp trực tiếp lên vết thương. Sử dụng lực lòng bàn tay hoặc cả trọng lượng cơ thể nếu cần để ấn ÉP mạnh và liên tục vào vết thương. Tuyệt đối không tháo lớp gạc đầu tiên ra nếu máu vẫn chảy. Nếu gạc thấm máu, hãy đặt thêm gạc khác lên trên và tiếp tục ấn.

Bước 3: Thực hiện Băng Ép (Pressure Dressing)

Trong khi vẫn giữ áp lực trực tiếp, dùng băng cuộn quấn chặt quanh lớp gạc và chi bị thương. Băng ép phải đủ chặt để duy trì áp lực, nhưng không quá chặt đến mức cắt đứt hoàn toàn tuần hoàn (trừ khi cố tình tạo thành garô). Kiểm tra xem máu có ngừng chảy hay không. Nếu máu vẫn chảy, tiếp tục giữ áp lực và chuyển sang bước 4/5.

Bước 4: Sử dụng Áp lực Gián tiếp và Nâng Cao Chi

Nếu chảy máu chưa kiểm soát được, hãy tìm điểm áp lực động mạch gần nhất (ví dụ: động mạch bẹn cho chân, động mạch cánh tay cho tay) và ấn mạnh vào đó. Đồng thời, nếu không nghi ngờ gãy xương, hãy nâng cao chi bị thương hơn mức tim để tận dụng trọng lực làm chậm tốc độ chảy máu.

Bước 5: Áp dụng Garô (Nếu Cần Thiết)

Chỉ sử dụng garô như biện pháp cuối cùng khi các bước áp lực trực tiếp và băng ép không kiểm soát được chảy máu hoặc trong trường hợp chấn thương thảm khốc (mất chi, đa chấn thương). Đặt garô cao hơn vết thương khoảng 5-8 cm (2-3 inch), tránh đặt trực tiếp lên khớp hoặc vị trí đã được băng bó. Siết garô (sử dụng thanh xoắn nếu là garô tự chế) cho đến khi dòng máu ngừng chảy HOÀN TOÀN. KHÔNG siết một cách từ từ.

Bước 6: Ghi Chú và Theo dõi Nạn nhân

Sau khi garô được siết chặt, sử dụng bút đánh dấu để ghi chữ 'T' (Tourniquet) và thời gian chính xác đặt garô lên vị trí dễ thấy (ví dụ: trán, tay, hoặc trực tiếp lên garô). Theo dõi nạn nhân liên tục các dấu hiệu sốc (da tái nhợt, lạnh, nhịp tim nhanh) và đảm bảo nạn nhân được chuyển đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt. KHÔNG được che garô bằng quần áo hoặc băng gạc.

Từ Khóa

• Chảy máu động mạch: Dạng chảy máu nguy hiểm nhất, đặc trưng bởi dòng máu có màu đỏ tươi (nhiều oxy) phun thành tia hoặc nhịp theo nhịp tim do tổn thương động mạch lớn.
• Garô (Tourniquet): Dụng cụ hoặc vật liệu siết chặt chi trên hoặc chi dưới nhằm mục đích ngăn chặn hoàn toàn dòng máu đến vết thương, được sử dụng như biện pháp cuối cùng khi các phương pháp áp lực trực tiếp không hiệu quả.
• Băng ép (Pressure Dressing): Kỹ thuật sử dụng băng gạc và băng cuộn để tạo ra áp lực mạnh mẽ và liên tục lên vết thương, giúp cầm máu mà không cần sử dụng garô.

Dụng Cụ

• Găng tay bảo hộ y tế (ít nhất 2 đôi)
• Băng gạc vô trùng hoặc vải sạch, không xơ
• Băng cuộn co giãn (ví dụ: Băng Ace hoặc băng cuốn y tế) hoặc miếng vải rộng để tạo băng ép
• Garô chuyên dụng (ví dụ: CAT, SOFTT-W) hoặc vật liệu tự chế (vải rộng 4cm-8cm và thanh cứng để siết)
• Đồng hồ hoặc bút đánh dấu không thấm nước (để ghi thời gian đặt garô)
• Dung dịch sát khuẩn (chỉ dùng sau khi cầm máu)

Tip: Khi xử lý chảy máu động mạch, tốc độ là yếu tố quyết định. Nếu bạn phải dùng garô, đừng chần chừ. Mục tiêu là ngừng hoàn toàn dòng máu chảy, không phải chỉ làm chậm lại. Nếu bạn sử dụng garô tự chế, đảm bảo vật liệu dùng để siết phải đủ rộng (ít nhất 4 cm) để giảm thiểu tổn thương mô dưới garô.

WARNING: Tuyệt đối KHÔNG tháo garô sau khi đã siết chặt, ngay cả khi máu ngừng chảy, trừ khi có chỉ định của nhân viên y tế chuyên nghiệp. Việc tháo garô đột ngột có thể gây sốc và tái chảy máu nghiêm trọng, đe dọa tính mạng. Không bao giờ cố gắng lấy vật thể đâm sâu ra khỏi vết thương; hãy băng bó xung quanh vật thể đó.